DOMATES REÇELİ

Domatesin vahşi türleri Columbus'tan önce Güney Afrika’da And Dağları ile Peru – Ekvator – Bolivya bölgelerinin arasında kalan bölgede bulunurken, Orta Amerika ve Meksika’ya getirilişi, kuzeye doğru yerlilerin göç etmesiyle olmuş. Lycopersicon sp. (domates) bitkisinin meyvesi “tomate”, “tomato” ismiyle, “tomati (sulu meyvelerde çok çekirdeği olan)” Columbus’un Amerika’yı keşfetmesinden sonra, Avrupa’ya taşınmış.

Domatesi ilk İtalyanlar tüketmişler. Fransızlar “pomme d’amour”,

İngilizler “love apple”, İtalyanlar ise “poma d’oro” ismini koymuşlar.

Napolili fakir insanların pizzaların üzerine domatesi eklemeye başlayıncaya kadar ki ortalama 2 bin yıllık süre içerisinde bütün pizzalar domates kullanılmadan pişirilmiş.

Amerika’da ise domatesi Thomas Jefferson Virginia’da yetiştirmeye başlamış.

Kuzey Amerika’da zehirli olduğu düşünüldüğü için domatesin yetiştirilmesi yaygın olmamış.

Osmanlıda ilk dönemlerde yeşil haliyle tüketilmeye başlandığına ve Frenk Badılcanı olarak adlandırıldığına ve Lale Devrinde III. Ahmed’in veziri Damat İbrahim Paşa’nın aylık masraf defteri kayıtlarında domates alınmış olduğuna dair bilgilere rastlanmış.

Topkapı Sarayı’nda bir el yazmasının yeni bulunmasıyla ortaya çıkan, gizli kalan bir olay eminim ilginizi çekecek;

İstanbul’un fethinde Sultan Mehmet Han domates kullanılarak zehirlenmeye çalışılmış. İstanbul’un fethi sonrasında kullanılmaya başlayan adıyla domates, Fatih tarafından çok sevilmekteymiş.

Bu durumun Bizans işbirlikçileri tarafından öğrenilmesiyle İznik bölgesinde özel olarak turfanda domates yetiştirilmiş